Die vraag volgde op het gesprek, dat ik enige tijd geleden had met mijn kleinzoon van 6 jaar. Tijdens het gesprek reed ik met hem in de auto terug van een kinderboerderij naar huis. Samen waren wij in gesprek over vroeger. Toen ik hem vertelde, dat vroeger, in mijn jeugdjaren 1950 – 1960, niet iedereen een televisie had, volgde in verbazing zijn vraag: “wat deed je dan overdag opa?”

Eerlijkheidshalve schrok ik van zijn snelle reactie in de vorm van de gestelde vraag. Het eerste, dat mij als antwoord te binnenschoot was: “dan speelde ik op straat”. Alleen hoe maak je iemand van 6 jaar nu duidelijk, dat op straat spelen in mijn jeugd gebruikelijk was, want…oh ja…men had geen televisie en daarom zocht je op een andere manier ontspanning. Bovendien er waren meer mogelijkheden om op straat te spelen, omdat er minder auto’s reden.

Zijn reactie deed mij iets en tegelijk kwam het woord en het onbegrip generatiekloof om de hoek kijken. Met een leeftijdsverschil van bijna 70 jaar ontkom je niet aan dergelijke gedachten. De wereld van mijn kleinzoon anno 2023 ziet er geheel anders uit dan toen ik 6 jaar was midden vijftiger jaren en laat ik voor alle duidelijkheid de tijdspanne vorige eeuw hier niet achterwege laten.

“Wat deed je dan overdag opa?” Zodra de schoolbel van de lagere school, was gegaan, ging ik met mijn vriendjes op straat spelen. Ik haalde kattenkwaad uit en elke dag was een verademing. Vooral de vrije woensdagmiddag had iets bijzonders. Naast het feit, dat de Donald Duck werd bezorgd en die ik bijna letterlijk verslond, stond de straat met alle mogelijkheden op je te wachten

Toch lag het uithalen van de spontane- en geplande kattenkwaad ver van het huidige verschijnsel vandalisme. Je had je vaste straatvriendengroep en oh ja, er zaten twee muiters tussen die, misschien niet bewust, de straatjeugd “aanvoerde”. Ook in die jaren kende men politie. Ik herinner mij nog politieman Smit, die de orde en tucht op de locatie in de gaten hield. Verder had je respect voor die man, want naast diender van het gezag, was hij ook vader en kende hij vanzelfsprekend ook de streken die zijn kinderen uithaalde.

Terugdenkend schoot mij tijdens het gesprek met mijn kleinzoon te binnen, dat hij het straatspelen niet kende, maar wat mist de jeugd in deze hectische wereld dan veel. Onderlinge ruzies, die je nu automatisch geschillen gaat noemen, werden op straat uitgevochten. Er vloeide dan geen bloed, maar aan de blauwe plekken te zien werd  al snel duidelijk, dat iemand even op zijn plaats in de rangorde was gezet.

Straatactiviteiten als belletje trekken, papier ophalen voor het goede doel bij een flatgebouw en vragen: ”gooi de kranten maar over de balustrade mevrouw” en dan hard wegrennen en oh roepen, wanneer de kranten omlaag dwarrelden. Het kon toen allemaal in die jeugdjaren. Of het mocht is een geheel ander hoofdstuk. ’s Avonds busje trappen met veel jeugd uit de buurt. Regelmatig bestond bestond de groep verstoppende kinderen uit vele jeugdigen.

Hoe anders is die wereld nu. Logisch dat zo’n joch in 2023 met verbazing vraagt: “wat deed je dan overdag opa?” Met moeite durf ik te bloggen: “opa genoot”. Met moeite blog ik, want ik durf niet te veronderstellen, dat de jeugd met hun mobiel, tablet en tv niet geniet. Denk daarom dat het werkwoord genieten in beide werelden, midden jaren ’50 en 2023, daadwerkelijk is geactiveerd, maar dan toch anders.

Je ondernam als toenmalige straatjeugd iets. Je was trots dat je de melkboer mocht en kon helpen. Nog trotser was je, wanneer je aan het einde van de middag als de melkboer met zijn Spijkstaal karretje terugreed naar de melkfabriek en jij  op je fiets meereed om een flesje yogurt op de terugweg bij een bewoner van de ventwijk te mogen afleveren. Met enthousiasme vervulde jij de bezorging van dat flesje yogurt, dat, als ik mij herinner fl. 0,27 kostte.

Als jeugdige was je duidelijk op de hoogte van de ontwikkelingen in je wijk. Zo wist je wanneer de fruitbomen eh…konden worden “leeg geplukt”. De bomen die door de jeugd waren ontdaan van het fruit versierde je met stroken toiletpapier, want het heeft weinig zin om in een lege boom naar fruit te zoeken.  Je had als jeugdige voor veel problemen wel een oplossing.

Dat en nog veel meer mist de jeugd die nu helaas aan het mobiel zit gekluisterd om niet(s) te hoeven. Waar de jeugd vroeger, lief ondeugend was, zit dezelfde doelgroep nu binnen en kijkt uit verveling naar voor ouderen nietszeggende acties op hun mobiel.

Ergens heb ik medelijden met de genoemde doelgroep. Door de vraag: “wat deed je dan overdag opa?”, werd ik wakker geschut, omdat ik mij realiseerde, dat ik deel uitmaak van een generatiekloof. Dank je kleinzoon, opa geniet nog steeds.